Dementie is een toestand waarbij er stoornissen optreden in het denken, het geheugen, het leervermogen …, zodat iemand niet meer in staat is gewone dagelijkse taken uit te oefenen. De Ziekte van Alzheimer is de meest bekende vorm, maar er zijn ook andere vormen van dementie, bijvoorbeeld als gevolg van een gebrekkige doorbloeding van de hersenen na een hartstilstand of een beroerte.

Hoe herken je dementie?
Activiteiten waar iemand zijn hoofd moet bijhouden, vragen een grotere inspanning en lukken soms niet. De persoon met dementie heeft bijvoorbeeld last zich te oriënteren, vergeet de naam van de kleinkinderen, of heeft moeite een tv-programma te volgen. Dementie is een heel geleidelijk proces, dat verschilt van persoon tot persoon. Beetje bij beetje verslechtert het verstandelijk functioneren, treden er veranderingen in gedrag en karakter op, krijgt de persoon last van spraakstoornissen of lichamelijke problemen zoals incontinentie, gewichtsverlies of moeilijk slikken. Bovendien wordt het immuunsysteem van de persoon aangetast, zodat hij gevoeliger wordt voor infecties. Meestal merken de familieleden of het personeel van het woonzorgcentrum – in de volksmond rusthuis genoemd – of de thuisverpleging de verandering op. Vaak duurt het twee tot drie jaar na de eerste symptomen vooraleer er een diagnose gesteld wordt. Dat zorgt voor heel wat onzekerheid bij de persoon zelf en het gezin. Een tijdige diagnose daarentegen biedt de kans langer kwaliteitsvol te leven en snel te starten met de zorgplanning.

Wat is het verloop?
Bij dementie onderscheiden we drie fasen: beginnende, matige en ernstige dementie. Het dagelijkse leven vraagt aan personen met beginnende dementie steeds meer energie. Daardoor beginnen ze aan zichzelf te twijfelen en doen ze hun uiterste best om goed over te komen, zeker als er vreemden bij zijn. Dat heet ‘façadegedrag’. De eerste periode kan ook erg frustrerend zijn voor mantelzorgers en familieleden, omdat de persoon met dementie nog niet heeft verwerkt dat hij minder kan. Van zodra hij dat aanvaardt, wordt hij meestal rustiger. In de tweede fase (matige dementie) leven personen met dementie meer en meer in hun eigen wereld en zijn ze voor al hun dagelijkse activiteiten aangewezen op hulp. Mensen met ernstige dementie begrijpen nog weinig van wat er in en rondom hem gebeurt. Ze zijn verward en hun geheugen en taalbegrip zijn zo goed als helemaal verdwenen.

Aantal mensen met dementie
Om de vier seconden krijgt ergens in de wereld iemand dementie. In Vlaanderen zijn er ruim 130.000 personen met dementie. 1.800 daarvan hebben jongdementie. Op basis van de bevolkingsvooruitzichten verwachten het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen en de Alzheimer Liga Vlaanderen tegen 2035 een stijging van 42,7% tot ruim 188.000 personen. De vergrijzing wordt hier als voornaamste oorzaak aangeduid. De kans dat een persoon dementie krijgt, is maar liefst één op vijf.